Sprawozdanie
z Drugiego Ogólnopolskiego Zjazdu
Moderatorów Diecezjalnych
Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II
Warszawa, 10 czerwca 2006.
W dniu 10 czerwca 2006 roku odbył się w Warszawie, przy ul. Nowogrodzkiej 12 m 4, Drugi Ogólnopolski Zjazd Moderatorów Diecezjalnych Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II. Spotkanie rozpoczęło się Modlitwą przedpołudniową ze wspomnienia św Bogumiła Biskupa.
W spotkaniu uczesniczyło 4 członków zarządu i 27 moderatorów diecezjalnych i ich zastępców. Na początku ks. prof. Henryk Witczyk, przewodniczący Dzieła Biblijnego, powitał przybyłych do Warszawy moderatorów i członków zarządu. Następnie odczytał list Księdza Arcybiskupa Mariana Gołębiewskiego. Ordynariusz wrocławski jako opiekun Dzieła Biblijnego z ramienia KEP przypomniał w swym piśmie cele Stowarzyszenia oraz nawiązał do słów Benedykta XVI. W czasie pielgrzymki do Polski Papież wzywał do budowania na Skale tzn. na Chrystusie i z Chrystusem. W ten sposób zachęcał do przylgnięcia do Jego słów. Metropolita Wrocławski życzył owocnych obrad i trafnych decyzji, zapewnił o modlitwie oraz przesłał błogosławieństwo.
Ks. prof. Henryk Witczyk poinformował najpierw o obradach zarządu, które miały miejsce w dniu 9 czerwca. Zachęcił moderatorów, by w przyszłości brali udział w spotkaniach zarządu DB. Przybliżył przygotowany przez zarząd zamysł uroczystej inauguracji działalności Stowarzyszenia. Wstępny projekt przewidywał, aby 21 pażdziernika 2006 r. w katedrze wrocławskiej odbyło się nabożeństwo Słowa Bożego pod przewodnictwiem arcybiskupów: abpa J. Michalika, abpa S. Gądeckiego i abpa M. Gołębiewskiego z udziałem innych członków KEP, moderatorów diecezjalnych oraz przedstawicieli władz publicznych. Należało by się postarać o zapewnienie transmisji lub przynajmniej obszernej relacji w telewizji publicznej. Termin planowanej inauguracji koresponduje z sympozjum biblijno-chrystologicznym, które ma sie odbyć na KUL-u w dniach 26-28 października (wśród prelegentów bedzie m. in. o. prof. Jean-Noel Aletti). Przy okazji można by zorganizować III Zajzd Moderatorów.
Następnie Przewodniczący przedstawił propozycję utworzenia regionów DB i ustanowienie moderatorów regionalnych, z których każdy koordynowałby działalność DB na terenie kilku diecezji w celu wspólnego przeprowadzania niektórych inicjatyw (np. formacja animatorów parafialnych, organizaja większych sesji) oraz dzielenia się zadaniami przez moderatorów. Moderator regionalny byłby zobowiązany do uczestnictwa w spotkaniach Zarządu. [Schemat podziału na regiony zamieszczony jest w dziale Ogłoszenia]
Ks. prof. Witczyk przedstawił sprawozdanie z działalności Dzieła Biblijnego w okresie 8.04 – 9.06. 2006 r. Poinformował, że udało się nawiązać kontakty z redakcją programów katolickich telewizji publicznej oraz z TV Trwam i Radiem Maryja. Zaowocowały one krótkim wystąpieniem przewodniczącego w TVP 1 oraz rozpoczęciem przygotowań do realizacji cotygodniowego programu o tematyce biblijnej w TV Trwam i cotygodniowej audycji w RM. Ruszyła także strona internetowa. Na spotkaniu Zarządu przydzielono odpowiedzialność za jej poszczególne sekcje. I tak ks. dr hab. Mirosław Wróbel odpowiada za sekcję "Lectio Divina", ks. dr hab. Zdzisław Pawłowski – "Biblia na ambonie", ks. dr. Hab. Krzysztof Bardski - "Niedzielna Eucharystia", ks. dr Wojciech Pikor i s. dr Emmanuela Klich – "Biblia w katechezie", a ks. dr Grzegorz Domański, ks. Jakub Dąbrowski, Jan Budzyński za rubrykę "Słowo na codzień".
W związku z prowadzeniem dotychczasowej działalności poniesiono koszty – łącznie w wysokości 4850 zł (honorarium dla pracownika sekretariatu, informatyka, grafika, zakup skanera i opłata za domenę internetową i miejsce na serwerze), które sfinansowanao z datków jednej osoby.
Ponieważ koszty związane z wykonywaniem zadań statutowych będą w najbliższym czasie wzrastać można przedtawić dwie formuły finansowania sekretariatu i działalności moderatorów. Zgodnie z postanowieniem z 8 kwietnia będą wydawane materiały pomocnicze dla katechetów. Ks. Piotr Łabuda objaśnił, że incjatywa ta jest odpowiedzią na zapotrzebowanie zgłaszane przez wikariuszy, którzy sygnalizowali brak czasu na samodzielne przygotowanie materiałów. Poszczególne zeszyty wydawane pod nazwą "Krąg Biblijny" będą zawierały materiały na trzy miesiące. Będą przeznaczone dla duszpasterzy, animatorów i wszystkich innych zainteresowanych. Cena zeszytu w sprzedaży u moderatora wynosić będzie 10 zł: 7zł na pokrycie kosztów wydania, a 3 zł dochodu bedzie przeznaczane na działalność moderatora (2 zł) i sekretariatu DB (1 zł). Ks. Tomasz Siuda zwrócił uwagę, że moderatorom potrzebny będzie wcześniej plan zeszytu i treść przykładowego spotkania. W odpowiedzi ks. Łabuda obiecał je rozesłać pocztą elektroniczną. Poprosił też moderatorów o współpracę przy tworzeniu pisma, aby miało ono charakter ogólnopolski. W skład redakcji weszli: ks. Stanisław Haręzga, ks. Sławomir Szczotka, ks. Tomasz Siemieniec (od stycznia 2007).
W dalszej części obrad ks. prof. Witczyk przedstawił drugą inicjatywę biblijno-pastoralną, która ma ruszyć od września pod nazwą “Cała Polska czyta Biblię” albo inaczej "Biblia dla każdego". Inicjatywa ta polega przede wszystkim na tym, że na antenie ogólnopolskiej telewizji bądź radia będzie czytane całe Pismo święte – poczynając od Księgi Rodzaju, rozdział po rozdziale, a po lekturze komentowane w oparciu o doskonale do tego nadającą się edycję Biblii Tysiąclecia z wyjaśnieniami znanych egzegetów, a która ukazała się w wydawnictwie “Jedność”. Wydawnictwo to – w specjalnie wydanym dla moderatorów Dzieła Biblijnego katalogu publikacji o tematyce biblijnej – przedstawiło swoją ofertę. Dotyczy ona w pierwszym rzędzie “Biblii dla każdego”. Jeżeli osoba kupująca w zamówieniu powoła się na DB otrzyma zniżkę 20%, natomiast kolejne 10% wartosci zakupu zostanie przeznaczone na działalność moderatora danej diecezji, a 10 % na potrzeby sekretariatu Dzieła. Zakupów bedzie można dokonywać przez infolinię 0801 163 160 lub korzystając z formularza wysyłkowego wydrukowanego w katalogu.
Przy okazji Przewodniczący poinformował, że ks. dr hab. Stefan Szymik opracowuje atlas, który jest pomyślany jako podręczna pomoc dla katechetów i uczniów do pracy z Pismem Świętym.
Następnie ks. Pikor wraz z s. Emanuelą Klich zaprezentowali projekt "Katechezy biblijne o sakramentach".
Po referatach ks. Pikora i s. Klich zgłoszono i przedyskutowano następujące postulaty:
1) w oparciu o istniejące podręczniki do religii przygotować w realnie możliwym czasie nowe konspekty do katechez wprowadzających w Biblię w klasach I gimnazjum i I liceum; oczywiście tematyka biblijna dominuje w IV i V klasie podstawówki, I i II gimnazjum oraz w I liceum, ale przyjrzenie się całości wymaga czasu. Rzuca się natomist w oczy, że katechetycy w kwestiach wprowadzających w Pismo święte nie za bardzo rozumieją pewne kwestie,szczególnie natchnienia, kanonu, prawdy w Biblii. Zatem chodziłoby o dotarcie do katechetów, którzy byliby gotowi podzielić się swoim pomysłami, które, krytycznie przejrzane, mogłyby służyć pomocą innym;
2) wartszaty katechetyczno-biblijne, które umożliwiłyby katechetom doświadczenie własnej, samodzielnej pracy z tekstem biblijnym. Tu byłaby okazja do przekładania na język praktyki katechetycznej pewnych metod czy analiz wykorzystywanych w egzegezie.
3) opracowanie pewnej wizji katechez biblijnych dla klas IV i V podtawówki oraz I i II gimnazjum. Obecne programy mają wiele mankamentów, przede wszystkim ten, że mieszają teksty ze ST i NT, nie respektują ciągłości historiozbawczej, traktują tekst biblijny jako złotą myśl a nie tekst sam w sobie będący orędziem zbawczym, itd. Nie chodzi o tworzenie czegoś nowego, ile raczej o uwrażliwienie na pewne elementy, które są pomijane lub też oderwane od swego właściwego kontekstu;
4) Opracowanie cyklów katechezy biblijnej, która byłaby wykorzystywana w ramach katechezy przyparafialnej, ze szczególnym uwzględnieniem przygotowania do sakramentów;
5) zestawienie tekstów biblijnych, które są niezbędne dla rozumienia naszej kultury, sztuki, literatury. Taki mały przewodnik po świecie obrazów, symboli, języka Biblii, któremu towarzyszyłyby odpowiedni materiał ilustrujący.
Przedstawiono także projekt działalności Szkoły Biblijnej dla Katechetów. Miałaby się ona stać ośrodkiem wzorcowym dla centrów edukacji biblijnej, które powinny zostać powołane w poszczególnych diecezjach lub regionach w porozumieniu z dyrektorami wydziałów katechetycznych. Mogłyby się one również wzorować na weekendowych spotkaniach prowadzonych w formie warsztatów w salwatoriańskim Centrum Formacji Duchowej w Krakowie. Postanowiono także opracować roczny program działalności Dzieła Biblijnego w tym zakresie na okres począwszy od inauguracji i skonsultować go z odpowiedzialnymi za katechezę w diecezjach.
W kolejnym punkcie obrad przewodniczący Witczyk zachęcił moderatorów diecezjalnych do rozpoczęcia działalności w swoich diecezjach od spotkania z osobami (duchownymi i świeckimi), które już prowadzą jakąkolwiek działalność w zakresie apostolatu biblijnego. Każdy moderator winien spotykać sią z nimi regularnie – w cyklu wspólnie ustalonym, wykorzystując te spotkania do przeprowadzania warsztatów b iblijnych, dzielenia się doświadczeniami, zgłaszania nowych inicjatyw, proponowaniu członkostwa w Dziele Biblijnym (zgodnie z zasadmi podanymi w statucie).
Nade wszytsko jednak każdy moderator winien jeszcze w czerwcu prosić swego Biskupa o możliwość spotkania z katechetami podczas sierpniowego zjazdu katechetów (przed rozpoczęciem roku szkolnego). Moderatorzy winni wówczas poinformować katechetów (duchownych i świeckich) o działalności Dzieła Biblijnego, objaśnić metodę kręgu biblijnego oraz lectio continua. Przygotowani w ten sposób katecheci mogą rozpocząć pracę z uczniami. Metodą już sprawdzoną i doskonale nadającą się do pracy w ramach katechezy szkolnej jest zaproszenie uczniów do lektury jednego rozdziału wybranej Ewangelii przez tydzień i wspólne omawianie przeczytanych tekstów co trzy- cztery tygodnie (czyli tzw. lectio continua).
Nade wszystko jednak moderatorzy winni zaproponować katechetom, a za ich pośrednictwem uczniom metodę kręgu biblijnego. Wszyscy otrzymają odpowiednie materiały pomocnicze (wspomniany wyżej zeszyt – “Krąg biblijny”). Równocześnie winni rozdać katechetom (gratis) katalog książek o tematyce biblijno-katechetycznej – i to pomyślanych jako pomoce dla katechetów. Każdy moderator otrzyma darmowo (z dostarczeniem na miejsce przez kuriera) dowolną ilość tego katalogu z wydawnictwa “Jedność”. Należy tylko zadzwonić na numer bezpłatnej infolinii 0801 163 160 (inny tel.: 041 368 11 10) lub zamówić mailem (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.) bądź listem (ul. Jana Pawła II nr 4; 25-13 Kielce). Wśród proponowanych książek na szczególną uwagę zasługują publikacje świetnego popularyzatora wiedzy biblijnej, jakim jest Bruno Maggioni oraz G. Ravasi, a także liczne propozycje quizów i zabaw biblijnych dla dzieci i nieco starszych uczniów.
Jeszcze inną formą działaności, którą można podjąć, jest prowadzenie Szkoły Słowa Bożego w katedrze lub Seminarium Duchownym. Na podstawie doświadczenia lubelskiego można stwierdzić, że dobrze jest przeprowadzać spotkania raz w miesiącu w określonym dniu tygodnia. Spotkania łączą w sobie formę interaktywną z celebracją. Wyróżnić można cztery etapy: 1. Przedłożenie tekstu (najlepiej wybrać perykopę naracyjną) i jego wyjaśnienie; 2. Podanie tematu do medytacji; 3. Pogłębienie (do 40 min.); 4. Kontemplacja polegająca na odkrywaniu działania Boga, czyli jak spełnia się słowo w życiu czyli działania Boga.
Moderator lektorów diecezji kieleckiej zgłosił zapotrzebowanie na przygotowanie materiałów do formacji biblijnej lektorów. Chodzi przede wszystkim o uświadomienie im wyjątkowości księgi, którą czytają, wyrobienie poczucia dumy z bycia wybranym do czytania jej w czasie liturgii, wyrobienie potrzeby osobistego czytania Pisma Świętego. Ustalono, że lektorów należy przeprowadzić przez kilkuletni cykl formacyjny. Skład zespołu opracowującego materiały zostanie ustalony w najbliższym czasie.
Następnie krótko omówiono stan współpracy z poszczególnymi czasopismami. Potwierdzono, że wyznaczone w dniu 8 kwietnia zespoły biblistów do współpracy z odpowiednimi pismami katolickimi już nawiązują robocze kontakty i przygotowują się do rozpoczęcia współpracy od września tego roku.
Kolejnym punktem obrad zjazdu było wystąpienie ks. dra Stanisława Haręzgi, który mówił o formacji animatorów biblijnych. Zwrócił uwagę na konieczność długofalowej pracy. Zaproponował zorganizowanie dwuletniego studium. Określił 4 umiejętności, które winien posiadać animator biblijny:
czytanie Biblii w Kościele (stąd potrzeba znajomości wiedzy katechizmowej i istoty Pisma Świetego);
odczytywanie sensu wyrazowego i otwarcie na sens duchowy (stąd potrzeba zetknięcia słuchaczy z poszczególnymi księgami począwszy od Rdz aż do Ap);
odkrywanie znaczenia Słowa Bożego dziś;
Wychowywanie i uczenie innych ludzi.
Ukończenie kursu stanowiłoby podstawę do nadania misji kanonicznej animatorowi przez biskupa diecezji.
W dalszej części obrad ks. dr Tomasz Siuda z poinformował o inicjatywie bibliofilskiego wydania Bibli Poznańskiej (edycja limitowana 39 egzemplarzy) wzbogaconej o współczesne grafiki ilustrujące tekst, a wyłonione w ramach konkursu. Z prac nadesłanych na konkurs zorganizowano w Poznaniu wystawę. Istnieje możliwość wystawienia grafik w innych miastach.
Uzgodniono, że moderatorzy będą posługiwać się pieczątkami i wizytówkami przygotowanymi wg jednego wzorca. W związku z powyższym zobowiązano sekretariat Dzieła Biblijnego do przygotowania i zamówienia ich w jednym zakładzie. Moderatorzy mają przesłać swoje dane, które mają znaleźć się na pieczątce.
Na koniec ks. Robert Muszyński zapoznał moderatorów z podstawowymi czynnościami związanymi z obsługą strony internetowej – ogólnopolskiej i diecezjalnej. Przewodniczący zachęcał moderatorów do wypełniania informacjami i materiałami biblino-pastoralnymi stron diecezjalnych.
Ostatecznie termin uroczystej inauguracji ogólnopolskiej działalności Dzieła Biblijnego ustalono na dzień 14 października – we Wrocławiu. Do jego zorganizowania we współpracy z Przewodniczącym zostali wybrani ks. dr hab. Mariusz Rosik oraz ks. dr Tomasz Siuda.
Zjazd zakończył się około g. 15.30.
