154. Żydówka czy poganka?

 

 

Pytania do Biblii

Żydówka, czy poganka?

Czy Matka Boża jest Żydówka; czy są potwierdzenia (biblijne), że nią jest? Uzasadnienie wątpliwości: Skoro w rodowodzie Jezusa, wg Mateusza, znajdują się- choć na drugim planie- 3 kobiety: Tamar, Rachab (skąd wiadomo, że chodzi o "tę" Rachab- nierządnicę z czasów podboju Kanaanu przez Jozuego?) i Batszeba (wszystkie o wątpliwej reputacji), cudzoziemki, a genealogia naszego Pana "załamuje się", zatrzymując biologiczne pochodzenie od Abrahama, poprzez Dawida na Józefie, mężu Maryi, z której narodził się Chrystus co do ciała, to- choć Jezus, adoptowany przez Józefa jest przez to jego prawdziwym, mimo, że "tylko" duchowym, synem, Maryja jest matką, rodzicem, Jezusa biologiczną, naturalną, a więc- nie adopcyjną. W takim razie, czy nie nasuwa się analogia Maryi z- li tylko "duchowymi" pra-prababkami swojego Syna; one grzeszne, Ona bezgrzeszna, one obcoplemienne, Maryja- mieszkanka Nazaretu w Galilei- może również?- Wszak mówili księża prelegenci (dr Marcin Kowalski), że archanioł Gabriel pozdrowił świętą Dziewicę w języku greckim, nie aramejskim, czy hebrajskim...?- Jeśli mój tok rozumowania jest poprawny, to- w takim razie- sam Syn Bozy, co do ciała, również nie byłby Żydem.

Powyższe rozumowanie jest błędne w swojej początkowej fazie, przez co dalsza część wywodu nie ma oparcia. W genealogii Jezusa w pierwszej ewangelii wspomniane są tak dokładniej cztery kobiety: oprócz wymienionych w pytaniu także Rut, babka Dawida. Nie można założyć, że wspomniane w genealogii kobiety są pogankami, bo o ile Rachab i Rut były pogankami „z krwi i kości”, o tyle Tamar i Batszeba niekoniecznie nimi są.

Tamar zna doskonale prawo lewiratu i swoim podstępem zmusza Judę do jego wyegzekwowania. Batszeba jest żoną Uriasza Chetyty, jednak brak jest wzmianki o tym, że ma ona pogańskie pochodzenie, jej imię sugeruje hebrajskie korzenie, w związku z czym może ona zostać uznana za Izraelitkę.

Analogia między tymi kobietami a Maryją może zostać zarysowana na innej płaszczyźnie: podobnie jak pozostałe wymienione kobiety, także Maryja zostaje włączona w lud Izraela i wpisuje się w jego genealogię nie przy pomocy zwyczajnego posiadania potomstwa. Jak wspomnieliśmy wyżej, Tamar podstępem egzekwuje obowiązek wzbudzenia potomstwa przewidziany w prawie lewiratu; Rachab zyskuje przywileje Izraelitki dzięki pomocy zwiadowcom hebrajskim; Rut, poganka, przy wsparciu swojej teściowej zostaje włączona w lud Izraela i zostaje żoną Booza, który spełnia wobec niej obowiązki przewidziane prawem lewiratu; Batszeba, żona Uriasza, poczyna dziecko poprzez współżycie z Dawidem, gdy nie są małżeństwem, a w wyniku rozkazu Dawida jej mąż zostaje zabity, by mogła ona zostać żoną króla.

Żydowskie korzenie Maryi jest podkreślone przede wszystkim przez trzeciego ewangelistę, Łukasza. W scenie zwiastowania Dziecię, które ma być poczęte, zostaje opisane przy pomocy tytułów i odniesień zrozumiałych tylko w kontekście Starego Testamentu oraz znajomości instytucji oraz teologicznego rozumienia królestwa Izraela. Dlatego też anioł mówi: „Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca” (Łk 1,32-33). Także hymn, który Maryja wyśpiewuje w domu Elżbiety, Magnificat (Łk 1,46-55) jest cały inkrustowany cytatami oraz nawiązaniami do Starego Testamentu. Faktem, który explicite świadczy o tym, że rodzice Jezusa przestrzegają dokładnie żydowskich norm religijnych, jest także postępowanie zgodnie z wytycznymi dotyczącymi obrzezania (2,21) oraz ofiarowania w świątyni (2,22-24). Faktem świadczącym równie dobitnie o tym, że Maryja i Józef byli wyznawcami religii Mojżeszowej jest także fakt wyruszania na coroczną pielgrzymkę do Jerozolimy (Łk 2,41-50).

Jeżeli zaś chodzi o pozdrowienie Maryi, trzeba rozgraniczyć w tym zakresie to, co zostało zapisane przez ewangelistę w jego dziele, a to, co powiedział Archanioł Gabriel w czasie sceny zwiastowania. Językiem, którym Maryja mówiła na co dzień, był bez wątpienia język aramejski. Mogła także znać przynajmniej w podstawowym stopniu język hebrajski, by rozumieć czytane w trakcie liturgii synagogalnej fragmenty Tory i Pism. Możliwe jest, że znała także podstawowe wyrażenia w języku greckim, którym posługiwał się niemal cały cywilizowany świat Basenu Morza Śródziemnego, od Hiszpanii, nawet po Indie, ale przypominało to raczej znajomość kilku podstawowych zwrotów w języku angielskim, która towarzyszy wielu ludziom (np. „thank you” czy „hello”). Natomiast Ewangelista Łukasz, pisząc swoje dzieło w języku greckim, przekazał całą scenę, a zatem także rozmowę między Maryją a aniołem w języku greckim. Jest jednak praktycznie nieprawdopodobne, by w rzeczywistości Maryja posługiwała się swobodnie językiem greckim.

Bartłomiej Sokal

A 100 pytań temu zastanawialiśmy się:

Jesteś na facebooku? My też! :)

Zapraszamy do dyskusji na temat powyższej odpowiedzi na naszej facebookowej stronie!


"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie udzielimy odpowiedzi, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.