Ewangelia i komentarz: J 8, 31-42 (1.IV.2009)

Syn Boży wyzwala

31 Tym Żydom, którzy Mu uwierzyli, Jezus oświadczył: „Jeśli pozostaniecie wierni mojej nauce, będziecie rzeczywiście moimi uczniami 32 i poznacie prawdę, a prawda uczyni was wolnymi”.

33 Oni odparli: „Jesteśmy potomkami Abrahama i nigdy dotąd nie podlegaliśmy nikomu jako niewolnicy. Jak więc możesz twierdzić: «Staniecie się wolni»?”.
34 Wtedy Jezus im odrzekł: „Uroczyście zapewniam was: Każdy, kto popełnia grzech staje się niewolnikiem grzechu.
35 Niewolnik nie pozostaje w domu na zawsze, stale natomiast pozostaje w nim Syn. 36 Jeżeli więc Syn obdarzy was wolnością, będziecie naprawdę wolni. 37 Wiem, że jesteście potomkami Abrahama, a mimo to usiłujecie Mnie zabić ponieważ nie ma w was mojej nauki. 38 Ja mówię o tym, co zobaczyłem u Ojca. Spełniajcie więc wszystko, co usłyszeliście od Ojca
”.

Syn Boży i dzieci diabła

39 Odpowiedziano Mu: „Naszym ojcem jest Abraham”. Wówczas Jezus rzekł: „Gdybyście byli dziećmi Abrahama, pełnilibyście dzieła Abrahama. 40 Lecz wy usiłujecie Mnie zabić – człowieka, który objawił wam prawdę, którą usłyszał od Boga. Tego Abraham nie uczynił. 41 Wy spełniacie dzieła waszego ojca”.
Wtedy Mu odparli: „Nie urodziliśmy się z nierządu; mamy jednego ojca - Boga”.
42 Jezus im odpowiedział: „Gdyby Bóg był waszym ojcem, to i do Mnie odnosilibyście się z miłością, ponieważ wyszedłem i przybywam od Boga. Nie przyszedłem sam od siebie, lecz On Mnie posłał.''


Uroczyście... was – zob. J 1,51+. Uroczyście zapewniam was – w tekście oryginalnym: Amen, amen mówię wam. Słowo amen w jęz. hebr oznacza: 'tak jest', 'niech tak będzie' i wyraża potwierdzenie jakiejś prawdy lub zgodę na czyjeś żądanie. W Ewangelii według Jana Jezus często zaczyna swoje wypowiedzi bardzo uroczysty charakter.

Syn – tytuł ten oznaczać tu może Syna Człowieczego (zob. J 8,28, gdzie mówi się o relacji Jezusa z Ojcem) lub Syna Bożego (np. J 1,34.49; 5,25; 10,36; 11,27). Tytuły te nie są używane w opozycji do siebie.

usiłujecie Mnie zabić – próby takie Żydzi podejmowali już podczas drugiego pobytu Jezusa w Jerozolimie (J 5,18). Opinia publiczna wiedziała o tym (J 7,25). Jezus wypominał Żydom te zamiary (J 7,1.19). Wątek kończy się stwierdzeniem, że złe intencje odbierają Żydom prawo do uważania się za dziedziców obietnic danych i przez Boga Abrahamowi (J 8,40).

Syn Boży wyzwala. Rozpoczyna się długi dialog Jezusa z Żydami, którzy zdawali się przyjmować wiarę w Niego (J 8,31-59). Tematy przewodnie tego dialogu są mocno osadzone w ST. Jezus uznaje wartość starotestamentowego planu zbawienia, reprezentowanego przez Abrahama. Zakłada, że daje on podstawę do poznania woli Boga i kontaktu z Nim (w 38). Bezskutecznie stara się wykorzystać to, w co Żydzi już wierzą, aby przedstawić im swoją własną naukę dotyczą natury odkupienia i prawdziwej wolności. Konieczność przyjęcia dzieła zbawczego, którego może dokonać tylko Syn, wywołuje konflikt między Jezusem a Żydami (w. 36). Temat zniewolenia przez grzech u Jana pojawia się tylko w tym miejscu, rozwija go natomiast apostoł Paweł w Liście do Rzymian (Rz 6,16-22). ,,Świadomość doświadczenia niewoli pozwala Izraelitom świętować wyzwolenie, którego dokonał Bóg w noc paschalną: Byliśmy niewolnikami faraona w Egipcie i wyprowadził nas Jahwe Elohim (Haggada paschalna). Deklaracja wygłoszona przez słuchaczy Jezusa (w. 33) faktycznie odcina ich od historii zbawienia, do której się przecież odwołują. Nie mogą więc być nie tylko uczniami Jezusa, ale nawet uczestnikami zbawienia, które Bóg dał swojemu ludowi.


Syn Boży i dzieci diabła. Rozmówcy uznają się za dzieci Abrahama i Boga, choć nie podają żadnych przemawiających za tym dowodów. Tym ich twierdzeniom Jezus przeciwstawia dowód na to, że są dziećmi diabła. Jan Ewangelista oprócz tego miejsca jeszcze trzykrotnie wspomina diabła, zawsze w związku z Judaszem (J 6,70; 13.2; 13,27). Dzieło diabła, polegające na kłamstwie i zabójczych zamiarach wobec głosicieli prawdy, przeciwstawia się dziełom Boga, które są dobre i służą głoszeniu prawdy.


Pochodzenie rozmówców od diabła może być aluzją do tradycji, że Ewą poczęła Kaina ze związku z upadłym aniołem Samaelem, utrwalonej w targumie (używanym w liturgii synagogalne zbiorze swobodnych tłumaczeń ksiąg Biblii hebrajskiej na język aramejski. Zawierających liczne parafrazy i uzupełnienia). Jezus w swojej polemice nie atakuje judaizmu jako systemu wierzeń, lecz zdecydowanie występuje przeciwko wypaczeniom postaw religijnych. Powodem, dla którego ojcostwo Boże wobec Izraela może być zakwestionowane, jest nieposłuszeństwo słowom Bożym, a nie dezaktualizacja obietnic Bożych dla Izraela.