Sprawozdanie z inauguracji działalności

Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II

Wrocław 14. październiaka 2006

Dnia 14.06.2006 odbyła się we Wrocławiu uroczystość inauguracji działalności DB. Pierwsza część obchodów była filmowana dla TV Trwam i nagrywana dla Radia Maryja.

O godzinie 10.00 w Domu Jana Pawła II rozpoczęło się spotkanie moderatorów diecezjalnych DB. Zgromadzonych powitał Ks. Henryk Witczyk – Przewodniczący DB. Przypomniał o błogosławieństwie udzielonym przez sługę Bożego Jana Pawła II dla inicjatywy utworzenia katolickiego stowarzyszenia biblijnego w Polsce. Dzień inauguracji można więc traktować jako owoc tego błogosławieństwa. Ks. Witczyk wspomniał również na niedawne zwołanie przez papieża Benedykta XVI synodu pod hasłem: "Słowo Boże w życiu i misji Kościoła", co jest znakiem wagi, którą kościół przypisuje przekazywaniu słowa Bożego. W nawiązaniu do bieżącej sesji Przewodniczący powiedział, że jej istotę wyraża zdanie z Pieśni nad pieśniami: „Połóż mnie jak pieczęć na Twoim sercu”, co Rupert z Deutz komentuje, że Kościół-Oblubienica pragnie spoczywać na sercu Zbawiciela, czyli na Piśmie Świętym. Referaty wygłaszane na sesji mają zaś pokazać, w jaki sposób miłość Chrystusa buduje Kościół.

Następnie dyrektor Narodowego Centrum Kultury p. Marek Mutor odczytał w imieniu ministra kultury i dziedzictwa narodowego p. Kazimierza Ujazdowskiego list skierowany do uczestników spotkania. Minister w swoim piśmie przypomniał znaczenie Biblii w kulturze Polskiej i życzył Stowarzyszeniu owocnej działalności.

P. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa wygłosiła pierwszy referat nt. "Biblia w twórczości literackiej Jana Pawła II" ograniczając się do przedstawienia myśli zawartych w "Tryptyku rzymskim". Wskazała, że ten utwór należy traktować jako medytację, w której szczególną rolę odgrywają dwa teksty biblijne: mowa św. Pawła na Aeropagu (Dz 22,31) oraz opis stworzenia człowieka z Księgi Rodzaju. Punktem centralnym przemyśleń Jana Pawła II jest wysnuta na podstawie wspomnianych perykop idea ontycznego związku człowieka z Bogiem i konieczność spojrzenia na człowieka oczami Boga, którego widzenie jest wyrażone słowem.

Następnie ks. Henryk Witczyk odpowiedział w swoim referacie na pytanie: "Dzieło Biblijne w Polsce: Po co i dla kogo?" stawiając tezę: DB jest potrzebne Kościołowi w Polsce, w tym wszystkim wiernym świeckim i duchownym, bo potrzebna jest duchowość biblijna. Czym jest duchowość biblijna można zrozumieć rozważając narrację o uczniach idących do Emaus. Perykopa ukazuje 4 fazy relacji między uczniami a Jezusem: 1. uczniowie opowiadają o tym, co się zdarzyło; 2. tajemniczy wędrowiec wyjaśnia im, że nie zawierzyli słowom proroków; 3. Dłuższy wspólny marsz; 4. Rozpoznanie Jezusa po łamaniu chleba. Odpowiadają im 4 etapy duchowości biblijnej: 1. szukanie sensu; 2. posłuszeństwo słowu; 3. Stawanie się uczniem (umacnianie więzi z Mistrzem); 4. dojrzewanie do świadectwa. Szukanie sensu odbywa się poprzez wnikanie w Pismo Święte, które jest czymś więcej niż tylko Księgą Natchnioną – jest jednym ze sposobów ucieleśnienia się Słowa, "które było na początku". Posłuszeństwo rozpoczyna się od dialogu prowadzonego ze Słowem poprzez tekst Biblii, a przejęcie się nim i przyjęcie go prowadzi do zmiany życia – stawania się uczniem przywiązanym do Mistrza. Dojrzewanie do świadectwa opiera się na rozpoznaniu (jak pisze św. Grzegorz) "oblicza Boga w słowie Boga" i rozbudzeniu miłości – pragnienia doprowadzenia innych do zażyłości ze Słowem.

Ks Abp Marian Gołębiewski w wykładzie zatytułowanym "Biblia i Kościół" przypomniał nauczanie zawarte w Kontytucji "Dei Verbum" Soboru Watykańskiego II oraz w wyjaśnieniach przedstawionych przez członków Papieskiej Komisji Biblijnej w dokumencie: "Inetrpretacja Biblii w Kościele". Podkreślił, że Biblia powstawała we wspólnocie ludzi wierzących i dlatego Kościół ma prawo interpretować Pismo Święte. Również dlatego przekaz wiary musi być osadzony w Kościele i związany z Pismem Świętym. Przy tym Kościół nie jest ponad Pismem, gdyż ma słuchać i być posłusznym Słowu Bożemu wypowiadanemu przez Pismo. Na koniec Metropolita wrocławski zwrócił uwagę, że chrześcijaństwo nie jest religią księgi lecz Słowa.

Następnie dyrektor "Drukarni i Ksiegarni Św. Wojciecha ks. Bogdan Reformat zaprezentował nowe jednotomowe wydanie Pisma Świętego (tekst i przypisy Biblii Poznańskiej) zawierające współczesne grafiki, które ilustrują wybrane teksty natchnione. Poinformował również o bibliofilskiej edycji (30 egz.) zawierające oryginały grafik.

W czasie dyskusji zwrócono uwagę, że potrzeba wpierw zachwycić człowieka, aby zaczął szukać (ks. Siuda) oraz że praca w dieceji może się zacząć od małej inicjatywy - "ziarenka" (ks. Badski). Zaprezentowano incjatywy Biblijne, które już zaistniały: prowadzenie biblijnych rekolekcji wielkopostnych, niedzielnych homili poruszających zagadnienie życia słowem Bożym, prowadznie w parafiach wykładów połączonych z dyskusjami (ks. Banaszek); prowadzenie obowiązkowych grup biblijnych w seminarium, obowiązkowych rekolekcji biblijnych dla wikariuszy dwa razy w roku przez sześć lat po przyjęciu sakramentu święceń, prowadzenie w większych miastach diecezji Studium Biblijnego (ks. Łabuda); prowadzenie dla osób aktywnych w parafiach rocznego cyklu comiesięcznych spotkań Lectio Divina kończącego się rekolekcjami ([?]); prowadzenie dla wszystkich chętnych spotkań Lectio Divina przez Siostry Uczennice Boskiego Mistrza (ks. Bardski); prowadzenie biblijnych spotkań o tematyce małżeńskiej (p. Guzewicz); wydanie informatora o wszystkich inicjatywach biblijnych w diecezji (ks. Siuda). Zasugerowano również możliwe kierunki działań: przygotowanie i organizacja spotkań dla istniejących i działających wspólnot (zamiast tworzenia nowych grup), dobre wykorzystanie ćwiczeń w ramach studiów teologicznych: seminaryjnych i akademickich (ks. Pikor); ułożenie programu współdziałania z różnymi duszpasterstwami i przygotowanie do jego realizacji kleryków 6-ego studiów seminaryjnych (ks. Stasiak); organizacja spotkań biblijnych – problemowych (p. Guzewicz). Na koniec ks. Witczyk poinformował o rozpoczynających się cyklach co tygodniowych biblijnych audycji: w Radiu Maryja w piątki w godzinach 18.10-19.30 oraz w TV Trwam w soboty około godziny 16.00. Przypomniał również o rozpoczęciu realizacji projektów biblijnych w "Niedzieli", "Gościu Niedzielnym"oraz "Naszym Dzienniku".

W czasie dyskusji panelowej ks. Jan Kochel powiedział, że powraca postulat tzw. samodzielnej katechezy biblijnej: „Biblia nie jest pomocniczą książką do nauczania katechizmu”. Sam tekst biblijny winien być katechetycznie rozpracowany. Katecheza musi sprawić to, żeby przemówił sam tekst biblijny i żeby jego wezwanie było usłyszane przez katechizowanych. Właściwym problem jest więc problem hermeneutyczny: znajomość osiągnięć współczesnej biblistyki i sposób skorzystania z nich w katechezie (metody i podejścia); uchwycenie właściwej wypowiedzi tekstu, czyli kerygmatu; dobór perykop w zależności od wieku i możliwości percepcyjnych katechizowanych; umiejętność przekazu posłannictwa Biblii w sposób czytelny dla współczesnego człowieka, by mógł swój świat dostrzec w Biblii i tam znaleźć rozwiązanie swoich życiowych problemów. Benedykt XVI zaleca młodym praktykę lectio divina jako „właściwy duchowy szlak, podzielony na etapy”. Przyjęte i przemodlne Słowo powinno tworzyć więzy, poszerzać wspólnotę, ożywiać wiarę, krzewić duchowość komunii.

S. Emmanuela Klich podzieliła się owocami badań roli przyznawanej Biblii w katechizmach szkolnych. Zwróciła uwagę na traktowanie Pisma Świętego jako jednej z wielu pomocy oraz na niecałościowe zastosowanie metod czytania i interpretacji tekstów natchnionych oraz dominację sensu wyrazowego. Wskazuje to na brak przygotowania biblijnego osób tworzących podręczniki, z czego wynika potrzeba konsultacji podręczników oraz powołania osób odpowiednio wykształconych do zespołów przygotowującyh podręczniki metodyczne do katechezy. Ponadto nieodzowne jest prowadzenie warsztatów dla katechetów, aby umieli właściwie zastosować wskazane metody.

Ks. Damian Bryll zwrócił uwagę, że program katechizacji został zatwierdzony w 2001 r. i na jego podstwie powstały używane obecnie podręczniki. Teraz jest czas ewaluacji, a więc są dogodne warunki dla wprowadzania zmian. Przypomniał również 4 punkty Dyrektorium katechetycznego dla diecezji w Polsce odnoszące się do Pisma. Podkreślił znaczenie Pisma Świętego jako tekstu rozbudzającego wiarę, wpólnototwórczego i kulturotwórczego. Wskazał również na 4 rodzaj katechezy: nauczanie religii w szkole; katecheza parafialna; katecheza dorosłych; formacja katechetów.

Ks. Andrzej Banaszek podzielił się swoim doświadczeniem tworzenia kręgów biblijnych dla katechetów (materialnym owocem tych spotkań są ksiązki zawierające materiały pomocne do prowadzenia kręgów), prowadzenia warsztatów biblijnych dla dzieci oraz przygotowywania animatorów (studentów różnych kierunków). Na bazie tych inicjatyw po zatwierdzeniu przez diecezję powstał program "Hieronimus" funkcjonujący na trzech poziomach: 1. dla dzieci klas 4-6 szkoły podstawowej; 2. dla młodzieży gimnazjalnej; 3. dla młodzieży licealnej. W ten sposób udało się zorganizować środowisko przechodzące poszczególne etapy formacji biblijnej. Finałem formacji są konkursy.

Ks. Wojciech Pikor powiedział, że wciąz powtarzany jest postulat «samodzielnej katechezy biblijnej», jednak odnosi się wrażenie, że cała dyskusja w polskiej literaturze katechetycznej nad kształtem katechezy biblijnej zatrzymała się na latach dziewięćdziesiątych, a oryginalne poszukiwania podejmował właściwie w Polsce tylko o. Charytański. Pozostałe propozycje były tylko powtarzaniem rozwiązań niemieckojęzycznych. Potrzeba zatem poważniejszej refleksji nad obecności Biblii na katechezie. Nowym trendem w polskiej myśli katechetycznej (zgłaszanym wcześniej przez ks. Kudasiewicza) jest postulat lectio divina w katechezie. Nikt jednak nie zastanawia się nad możliwością jej praktycznej realizacji. W tle jest poważniejszy problem «celebracji Bożego Słowa na katechezie». Ten element nie daje się zauważyć w konspektach, które towarzyszą poszczególnym podręcznikom. Warta przemyslenia jesy propozycja, aby tę formę katechezy realizować w ramach katechezy parafialnej. Kolejny problem stanowi słabość formacji biblijnej katechetów, którzy powinni być pierwszymi słuchaczami (czytelnikami) Biblii. Stąd też warto by pomyśleć nad jakąś formę warsztatów biblijnych dla katechetów, gdzie można by łączyć teorię z praktyką.

W czasie wymiany opini zwrócono m.in. uwagę na nasilający się postulat powrotu katechezy do parafii i jego implikacje (ks. Bryll) oraz że kryzys katechezy jest przede wszystkim kryzysem treści (s. Klich).

Po południu w katedrze na Ostrowie Tumskim odprawiono nabożeństwo Słowa. Celebracji przewodniczył delegat KEP do Dzieła Biblijnego ks. Abp Marian Gołębiewski, natomiast homilię wygłosił wiceprzewodniczący KEP ks. Abp Stanisław Gądecki.