Wyprawy w świat Biblii ekspedycja nr 21: Roboam, Abiasz i Asa w Judzie; Od Jeroboama do Omriego w Izraelu |
Przez sześćdziesiąt lat, to znaczy aż do epoki Jozafata, króla Judy, między dwoma królestwami panowały nieprzyjazne stosunki, które od czasu do czasu przeradzały się w otwartą wrogość i konflikty zbrojne. Stąd też Biblia wspomina o powstających w strefie granicznej fortyfikacjach. Co się tyczy ludów sąsiednich, to wydaje się bardzo prawdopodobne, że Filistyni, Moabici, Ammonici i być może również Edomici odzyskali swą niezależność. W tym czasie najgroźniejszym sąsiadem stało się państwo aramejskie Damaszku.
Mapa 1. Umocnienia Roboama.
Abiasz z Judy przeciwko Jeroboamowi (2 Krn 11,5-12; 13)
a) Roboam panował od 931 do 913 r. przed Chr. W 2 Krn 11,5-12 wspomina się o zarządzonych przez niego pracach fortyfikacyjnych. Na mapie pokazane są miasta, będące przedmiotem tych przedsięwzięć budowlanych. Należy zwrócić uwagę na dość ograniczone rozmiary terytorium, które w ten sposób było kontrolowane.
Zdjęcie 1. Widok Damaszku.
b) Po Roboamia panował Abiasz [Abijjam] (913-911), który stoczył militarny bój z Jeroboamem (2 Krn 13). Ten fragment Biblii przedstawia przebieg bitwy z silną interpretacją religijną i podkreśla, że to sam Bóg pokonał wojsko izraelskie. Ludzie Judy ścigali nieprzyjaciela aż do Betel, Jeszany i Efronu. Nie wydaje się jednak, aby zdołali zająć te miasta na stałe.
Mapa II. Panowanie Asy w Judzie. Śmierć Jeroboama w Izraelu.
Krótkie panowanie Nadaba; panowanie Baszy (1 Krl 15,9-34).
a) Po śmierci Abiasza na tron Judy wstąpił jego syn – Asa, który panował od 911 do 870 przed Chr. W czasie jego panowania nastąpiła inwazja koczowników pod wodzą Zeracha Kuszyty. Bitwa nastąpiła w Mareszy (por. 2 Krn 14,8-14), gdzie Asa odniósł zwycięstwo i ścigał nieprzyjaciela aż do Geraru.
b) W Izraelu po śmierci Jeroboama wstąpił na tron jego syn, Nadab, który panował krótko ponad rok (910-909 przed Chr.). Kiedy bowiem oblegał Gibbeton, zajęty przez Filistynów, Basza z pokolenia Issachara zawiązał spisek przeciw niemu, zabił go i został królem w jego miejsce. Aby umocnić swoją władzę, Basza kazał także wymordować wszystkich potomków męskich Jeroboama. W tej rzezi autor biblijny widzi wypełnienie proroctwa, które zapowiadało karę na Jeroboama za dokonany przez niego rozłam religijny (1 Krl 14,4-18; 15,28-30).
c) Basza zaatakował Judę i zdołał zająć Rama, leżące niecałe 10 km od Jerozolimy. Wobec tego poważnego zagrożenia Asa posłał bogate dary królowi Damaszku, Ben-Hadadowi, aby wystąpił przeciw Izraelowi. Król aramejski wysłał wojsko na północną granicę królestwa, zajmując Ijjon, Abel-Bet-Maaka, Dan oraz część terytoriów wokół jeziora Genezaret. Chcąc mu stawić czoła, Basza musiał opuścić Rama, co natychmiast wykorzystał Asa z Judy i przyjął je ponownie. Umocnił też Geba oraz Mispa (1 Krl 15,16-22).
Mapa III. Koniec dynastii Baszy; królowanie Omriego (1 Krl 16,1-28).
Mapa III przedstawia możliwą rekonstrukcję przebiegu kampanii militarnej Omriego przeciwko Moabowi,
co do której jednak nie posiadamy szczegółowych informacji.
Po Baszy na tron wstąpił jego syn, Ela, który panował mniej niż dwa lata (886-885 przed Chr.). Jeden z generałów, Zimri, zawiązał spisek przeciw niemu i zabił go w czasie uczty, ogłosił się władcą i zgładził całe jego potomstwo. Lecz wojska, które oblegałt Gibbeton Filistynów wysunęły tymczasem na króla własnego dowódcę, Omriego. Wyruszył on na Tirsę, gdzie Zimri, czując się przegranym, podpalił twierdzę królewską i spłonął w ogniu. Biblia krótko informuje nas o istnieniu innego pretendenta do tronu, Tibniego, syna Ginata, popieranego przez część ludu, lecz w krótkim czasie Omri zyskał przewagę i utwierdził się jako władca Izraela. Omri panował panował prawie dwanaście lat (885-874). Jedną z jego ważniejszych decyzji było wybudowanie nowej i wspaniałej stolicy – Samarii, gdzie przeniósł siedzibę swego królestwa w 880/879 r. przed Chr. Politycznie znaczące było także przymierze z królem Tyru, Etbaalem, którego córka, Izebel, wyszła za mąż za Achaba, syna Omriego. Dobre stosunki z Fenicjanami już wcześniej cechowały królestwa Dawida i Salomona. Po wojnach między Asą i Baszą, również z Judą musiał Omri zawrzeć przymierze. Co więcej, wydawało się, że była ona w sytuacji wasala względem Izraela. Pozytywne relacje między obu królestwami potwierdza małżeństwo Atalii (córki lub wnuczki Omriego) z Joramem, synem Jozafata, króla Judy. Z kolei znaczenie dynastii Omriego na arenie międzynarodowej poświadcza fakt, że jeszcze w 842-841 r. przed Chr. inskrypcja króla asyryjskiego Salmanassara III wspomina o królestwie Izraela jako „domu Omriego” (choć on sam już nie panował!). Biblia nie mówi o wyprawach wojskowych Omriego. Ze steli Meszy zdaje się jednak wynikać, że to Omri zajął różne miasta na północy Moabu około 880 r. przed Chr., zmuszając królów tego kraju do płacenia podatku.
Zdjęcie 2. Na steli Meszy, króla Moabitów datowanej na 840 r. przed Chr.,
czytamy, że Omri zajął wiele miast na północy Moabu ok. 880 r. przed Chr.
Jesteś na facebooku? My też! :)
Zapraszamy do dyskusji na naszej facebookowej stronie!
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie udzielimy odpowiedzi, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.